Het is schrikken als je zicht in kort tijdsbestek flink achteruit gaat. Het overkwam Ria Verveer. Drie jaar geleden stond ze nog voor de klas. Ineens ging een van haar ogen snel achteruit en kort daarop ook haar tweede. In een paar maanden ging haar zicht terug naar 5%. Ontstoken oogzenuwen, zo bleek. “Het is nog een raadsel hoe”, vertelt ze. Inmiddels ziet ze nog 3%. “Het is alsof ik door een boterhamzakje kijk.”
Daarna nam een goede vriendin haar mee naar een open dag van Visio. “Dat was een openbaring voor me”, zegt ze. “Een luisterboek kende ik wel, maar dat er ook een luisterbieb is. En dat er zoveel opties zijn op een telefoon als je slechter ziet.”
Met een verwijzing van de oogarts ging Verveer naar Visio voor een intakegesprek (
lees meer over aanmelden bij Visio). Mobiliteit stond bovenaan haar prioriteitenlijstje. Ze wilde zelfstandig op pad kunnen gaan, bij vriendinnen op bezoek kunnen. “Ik ben altijd een zelfstandige vrouw geweest. Hulp vragen is ineens heel belangrijk, maar daar had ik wel moeite mee. Dat moet je leren. Acceptatie dat je niet alles zelf kan is daarom zo belangrijk.”
Zelf doen wat mogelijk is
Het uitgangspunt van Verveer is: wat ik zelf kan, wil ik ook zelf doen. De route naar het station lopen, wandelen in de omgeving. “Die uitdaging wilde ik aangaan.” Met de trein op pad had ze wel eens gedaan, maar nu ze slechter ziet voelt het anders. “Bij het in- en uitchecken moet je goed luisteren en vraag je je af of het nou jouw piepje is. En uitstappen leek me eng. Je wilt niet in het gat tussen perron en trein stappen.
Inmiddels heeft ze het gevoel zelfstandig te kunnen reizen door de Kop van Noord-Holland. Ze heeft trainingen gevolgd om met de stok te lopen en om te reizen in het openbaar vervoer. “Zinvolle lessen met een ergotherapeut. Die gaat mee de trein in om trajecten te oefenen en geeft tips en advies.”
Om hulp vragen
Binnenkort heeft Verveer afspraken in Amsterdam en Rotterdam. “Zo’n groot station is toch anders”, weet ze uit ervaring in Utrecht. “Goedziend over Hoog Catharijne lopen is toch anders dan wanneer je slechtziend bent. Ik kan de borden nu niet meer lezen. Dus op zo’n groot station vraag ik gewoon om hulp.”
Ze herkent het gevoel van mensen die zeggen dat thuisblijven veel veiliger is. “De eerste keer is het ook eng, maar het maakt mijn wereld zoveel groter. En als je iemand op het station aanspreekt, willen ze je altijd graag helpen.”
Haar eigen omgeving kent Verveer nog uit het hoofd. Bovendien heeft ze een groot sociaal netwerk. “Maar wat als je dat niet hebt? Of als je wel op pad wil, maar je hebt geen idee hoe? Dan zou ik zeker contact opnemen met Visio om te kijken welke mogelijkheden er zijn.”
Hoe anderen omgaan met je beperking
Mensen in haar omgeving weten soms geen raad met haar visuele beperking. Gaat ze met vriendinnen op stap dan waarschuwt de een haar voor alles of grijpt haar vast, een andere wacht tot ik zeg dat ik hulp nodig heb. “Of mensen vullen al dingen in of ik iets wel zou willen of kunnen”, zegt ze. “Het is daarom belangrijk om ook je verwachtingen uit te spreken.” Met behulp van een maatschappelijk werker heeft ze ook een aantal praktische tips op papier gezet met zij prettig vindt (slechtziendheidsprofiel). Die lijst stuurt ze naar familie en vrienden en bijvoorbeeld ook mensen van de dansclub waar ze lid is.
Anders kijken naar de mogelijkheden
Door haar visuele beperking ging een deur voor haar dicht, maar ook gaan er weer veel open. “Ik dacht niet meer te kunnen dansen, maar als de leraar uitleg geeft vlak bij mij, kan ik nog veel volgen.” Ze denkt in mogelijkheden. In plaats van het gedetailleerde aquarelleren, schildert ze nu met plakkaatverf op grote doeken. Haken is lastiger geworden, dus knoopt ze macraméwerk met touwen.
Ook het gebruik van de computer was in het begin lastig, maar nu gebruikt ze Supernova op de computer en een door Visio-ingestelde iPad als hulpmiddel. Daardoor kan ze met vergroting, spraak en braille opzoeken waar een concert of voorstelling is.
Ervaringen delen met andere slechtziende
Ze fietst zelfs weer. De route naar twee vriendinnen en haar kinderen heeft ze met een ergotherapeut geoefend. En met een vriendin fietst ze samen op rustige paden, terwijl haar vriendin voor haar gaat fietsen bij tegenliggers. “Probeer zoveel mogelijk deel te nemen aan de samenleving. En voor sommige dingen moet je even over een drempel worden geholpen. Dan kan een buddy heel nuttig zijn. Het is soms zo fijn om even met iemand te praten die hetzelfde mee heeft gemaakt.”
Op zoek naar een buddy
Bent u zelf op zoek naar een buddy? Neem eens contact op met de
Visio-locatie bij u in de buurt.