“Wat ik oudere mensen zou adviseren over het aanleren van braille? Luister vooral niet naar wat er soms over beweerd wordt”, stelt braillelezer Jacques Verdonck. “Want het zou voor oude mensen niet meer te doen zijn om de puntjes goed te leren voelen. Nou, mijn ervaring is anders.” En Verdonck kan het weten. Want hij, 75 jaar oud, is anderhalf jaar geleden gewoon aan de Braille Zelfstudie begonnen en er inmiddels aardig bedreven in. “En die cursus is perfect, moet ik zeggen.”
Zicht verslechterd
Jacques Verdonck woont in het Belgische Kaprijke – net over de grens bij Zeeuws-Vlaanderen – waar hij met zijn vrouw Elfrida de Cealuwe tot zijn pensionering een eigen praktijk voor fysiotherapie had. Daar was hij met een omweg gekomen. “Ik deed een technische opleiding. Maar toen ik mijn diploma kreeg, was mijn zicht al teveel verslechterd om daarin aan het werk te gaan. Vervolgens heb ik de opleiding voor fysiotherapie gedaan, maar bij sollicitaties viel ik altijd af op mijn visuele beperking.” Werkgevers waren in die tijd niet zo genegen om mensen met een visuele beperking in dienst te nemen vertelt Verdonck.
Onbekendheid met de beperking speelde daarbij een grote rol. “Daarom ben ik een eigen praktijk begonnen. Er moest toch brood op de plank komen. En die heeft mede dankzij de goede verstandhouding met de artsen hier altijd heel goed gelopen. Mijn vrouw reed mij naar de huisbezoeken.”
Braille
Ondanks zijn verminderde zicht heeft Verdonck het lang zonder braille gedaan: “Op het laatst kon ik met de loep nog wel wat teksten lezen, ook op de pc. En ik maakte gebruik van spraakondersteuning. Daarmee redde ik het.” Tot hij ook minder goed begon te horen. Hij maakte al sinds zijn jeugd veel gebruik van luisterboeken, maar hij kreeg de laatste tijd niet alles meer mee wat er voorgelezen werd. “Mijn vrouw merkte het eerder dan ik. Toen dacht ik: ik moet zo stilletjes aan toch leren om teksten in braille te lezen. Het is ook fijn om weer in stilte te kunnen lezen en om op de computer een brailleleesregel te kunnen gebruiken. Na wat zoeken op internet kwam ik via-via op de Braille Zelfstudie van Visio uit.”
Cursus
Verdonck: “Die cursus van jullie is perfect moet ik zeggen. Het heeft namelijk een degelijke en systematische opbouw. In deel één leer je het voelen, in het tweede deel worden de letters en lijnen aangeleerd en in deel drie begint het leren lezen pas echt.”
Met dat laatste is hij nog bezig. “Het gaat nog wat moeizaam. Vooral bij het lezen van gewoon papier. Daar staan de lijnen nogal dicht op elkaar. Het is een hele kunst om met de rechterhand verder te lezen en alvast met de linkerhand de volgende regel op te zoeken.” Echte moeilijkheden is hij in de cursus niet tegengekomen. “Het enige waar ik moeite mee had, was het onderscheid tussen bepaalde letters die op elkaar lijken, zoals de N en de M, of de W en de R. Gelukkig kun je vaak al veel uit de context van de woorden afleiden. In het woord “reis” lijken de letters op elkaar, maar de vorm van het woord herken je dan wel.”
Stimulans
Oefening baart kunst, heeft Verdonck ervaren: “Ze zeggen weleens dat dit voor oudere mensen niet meer aan te leren is. Maar ik ben er toch gewoon aan begonnen. Eerst maar eens proberen de reliëfs te voelen op het papier. En als het moeilijk gaat en je hebt er even geen trek meer in, laat je de oefeningen even liggen. Je kunt het gewoon de volgende dag opnieuw oppakken. Als je het wat meer onder de knie krijgt, geeft dat vanzelf een stimulans om door te gaan.”
Hij zou andere “oudere beginnelingen” graag een hart onder de riem willen steken. Met doorzetten kun je een eind komen. Ook is het fijn als je mensen in je omgeving hebt om je aan te moedigen. “Dat heeft mijn vrouw ook gedaan en dat helpt echt. Dan zat zij bijvoorbeeld tv te kijken en was ik braille aan het oefenen. “Hoe is het? Kun je al een beetje lezen Jacques?”, vroeg ze me dan”, vertelt hij lachend.
Indrukwekkend
Het was voor hem niet zo moeilijk om gemotiveerd te blijven. “Ik was het aan mezelf verplicht om braille te leren. Want evenals mijn zicht zal mijn gehoor niet verbeteren. Ik moet wel.” Zijn vrouw Elfrida vertelt: “In het begin dacht ik nog wel: gaat het hem wel lukken? Maar het gaat heel goed, nog niet excellent, maar hij kan al erg goed met braille overweg. Dat is tamelijk vlug gegaan. Ik bewonder hem echt. Dat hij nog op zijn leeftijd de moed heeft om hieraan te beginnen en ermee te oefenen, dat vind ik heel indrukwekkend.”
Lees meer over de Braille Zelfstudie via de link onderaan deze pagina.