“Als mensen bij ons starten zijn ze vaak boos, verdrietig, radeloos, verdoofd of zoekende naar hoe nu verder”, vertelt Els Broere, maatschappelijk werker bij Visio op onze locatie in Amsterdam. “Dat kun je je wellicht ook wel voorstellen als je je realiseert dat iemand in zijn leven afscheid moet nemen van het ‘oude’ en op zoek gaat naar nieuwe mogelijkheden en invulling.”
Van wanhoop naar hoop
Els heeft een man begeleid die plotseling blind is geworden, kort voordat onverwacht zijn vrouw overleed. Twee maal zo’n groot verlies, zorgde voor totale ontreddering. Dan moet je van heel ver komen om überhaupt de zin van het leven weer te zien. Een veel voorkomende reactie van mensen is dan om, bijvoorbeeld vanuit boosheid, je geliefden op afstand te houden en het alleen willen oplossen. Het liefst geen gevoelens van medelijden ervaren. Terwijl de steun vanuit de omgeving (familie en vrienden) onontbeerlijk is om je leven in nieuwe vorm op de rit te krijgen. Als maatschappelijk werker herken ik al deze fasen van ‘rouw’ na verlies. Daarnaast weet ik ook vanuit ervaring wat nodig is om iemand die slechtziend of blind wordt, zijn leven opnieuw vorm te laten geven. Ik bied een luisterend oor en zoek samen met de cliënt naar wat hij nodig heeft, op dat moment. Ik sluit aan bij wie je bent, waar je vandaan komt en probeer samen manieren te vinden om stapjes vooruit te zetten. Het gaat daarbij altijd om respect, vertrouwen, veiligheid en uiteraard breng ik mijn specialistische deskundigheid over leven met een visuele beperking daarbij mee.
Ik heb deze man 2 jaar begeleid. Daarnaast heeft hij intensief gerevalideerd bij Visio Het Loo Erf. Hij ervaart ondertussen weer kwaliteit van leven en woont zelfstandig. Hij werkt aan zijn algehele gezondheid en welbevinden door te sporten (goalbal), fitness en zwemmen. Met behulp van spraak op zijn iPhone onderhoudt hij sociale contacten met vrienden en familie. Hij heeft inzicht gekregen in effect van zijn eigen gedrag op anderen en weet nu op een positieve manier aan te sluiten op een fijn sociaal netwerk van vrienden.”
Belang omgeving betrekken
“Iedere keer weer zien wij als Visio het belang van het goed meenemen van familie en vrienden om de slechtziende of blinde persoon heen’, vertelt Els. Zo heb ik een alleenstaande, slechtziende moeder (midden 50) van zeven kinderen begeleid. Haar aandoening is progressief. Dit betekent dat ze iedere keer iets minder gaat zien en je te maken hebt met terugkerend verlies. Dit zorgt voor continue emotionele druk en verstoring in balans. Steeds opnieuw moet je aan de slag met afscheid nemen van iets wat niet meer lukt op de reguliere manier en je weg vinden in de aangepaste mogelijkheden. Deze moeder raakte door haar progressieve aandoening haar baan en daarmee haar daginvulling kwijt. Zij ervaarde de ondersteuning vanuit haar familie als betutteling en was hier dwars van en duwde de steun die zij juist hard nodig had van zich af. Om in staat te zijn opnieuw invulling te geven aan je leven, is veiligheid in eigen omgeving als anker heel belangrijk. Door haar opstelling lukte dit onvoldoende. Familie mocht niks. Om dit te doorbreken hebben we de familie uitgenodigd en laten zien hoe moeilijk dagelijkse handelingen zijn voor hun moeder. En daarnaast heeft de moeder gezien dat haar familie het goed met haar voorheeft. Zo is het proces in een stroomversnelling gekomen. ‘Oma’ past ondertussen op haar kleinkind en heeft meer rust gevonden in het ontdekken van nieuwe mogelijkheden. “
De rol van maatschappelijk werk
Lisette Paap over haar inzet als maatschappelijk werk in de trajecten van visuele revalidatie: “Vanuit maatschappelijk werk ondersteunen wij slechtziende en blinde cliënten tijdens deze emotionele zware tijd. Wij gaan met hen in gesprek over het verlies van hun visus en waar dit zoal ingrijpt in hun dagelijks leven. Een ouder iemand heeft hele andere directe vragen en onzekerheden als iemand die volop bezig is met zijn loopbaan. Iemand zijn toekomstperspectief kan in één klap veranderen. Dat is een hard gelag. Wij staan stil bij de gevoelens die iemand daarbij heeft, maar ook bij de gevoelens van zijn of haar naasten. Als iemand slechtziend is, zie je vaak dat ze met het beetje zicht heel hard gaan werken om toch ‘gewoon’ mee te blijven doen. Dit kost veel energie. Hoe zorg je voor een gezonde energiebalans in je leven? Wij krijgen ook veel vragen over sociale contacten; hoe doe ik dat, welke leuke en zinvolle activiteiten kan ik blijven ondernemen. In een latere fase komen er vragen over welke sociale voorzieningen zijn er voor mij, en welke instanties helpen mij verder bijvoorbeeld bij de invulling van mijn dag of voor passend werk. Voor het revalideren naar passend werk heb ik collega’s bij Visio die goede contacten hebben met UWV, werkgevers en andere bemiddelaars. Zij kunnen op dit vlak verschil maken.”
Familielid of vriend net zo welkom
Niet alleen degene die slechtziend of blind wordt, heeft te maken met gevoel van verlies. Ook een familielid of vriend ervaart verlies. Je probeert je geliefde vriend/vriendin of familielid zo goed mogelijk te steunen, maar soms zitten je eigen emoties je hoog of in de weg. Ook voor een familielid of mantelzorgende vriend of vriendin is het mogelijk om in gesprek te gaan met onze maatschappelijk werkers in het belang van positief revalidatietraject.
Wilt u hier meer over weten, neem dan contact op met de afdeling Advies op de locatie op
deze pagina.