Annemiek van Leendert promoveerde op 17 november aan de Universiteit van Utrecht. De titel van haar onderzoek is “Verbeteren van het lezen en begrijpen van wiskundige expressies in braille”. Ze is een van de eerste docenten in het speciaal onderwijs die gebruikt heeft gemaakt van een promotiebeurs.
Lezen op de tast
Leerlingen met een ernstige visuele beperking ervaren vaak problemen bij wiskunde. Tekeningen en grafieken moeten voelbaar gemaakt worden omdat braillelezers ze anders niet op de tast kunnen lezen en onderzoeken. Wiskundige expressies, zoals 2 - 3(x + 5), moeten in braille en/of spraak worden omgezet. Deze hulpmiddelen beïnvloedden het leren en onderwijzen van braillelezers. Het is bijvoorbeeld lastig om met behulp van tast een overzicht over grafieken of expressies te krijgen.
Inzet van hulpmiddelen bij wiskunde
De resultaten van het onderzoek van Van Leendert laten zien dat het van belang is dat braillelezers leren om hun hulpmiddelen, zoals braille en spraak, optimaal in te zetten. Een goede strategie is dat een braillelezer eerst een expressie laat voorlezen met behulp van spraak. Dat geeft op een relatief snelle manier een globaal overzicht over de expressie. De volgende stap is dat de leerling probeert de expressie meer in detail te begrijpen. Dat kan het beste met behulp van braille. Daarvoor moet de braillelezer zijn vingertoppen over de braillekarakters bewegen. Van Leendert heeft verschillende vingerbewegingen onderzocht die helpen om de wiskundige structuur van expressies beter te begrijpen.
Professionalisering van wiskundedocenten van braillelezers
De wiskundedocent moet weten hoe de hulpmiddelen werken en hoe die het leren en onderwijzen van braillelezers beïnvloeden. Dat is niet zo eenvoudig. Annemiek van Leendert heeft daarom een professionaliseringscursus ontwikkeld voor wiskundedocenten die lesgeven aan braillelezers. In deze cursus staat tactiele en auditieve waarneming centraal.
Over de hele wereld worden verschillende wiskunde braillenotaties gebruikt. Van Leendert pleit voor een (meer) universele notatie. Een volgende stap is een meer integrale benadering voor het leren en onderwijzen van braillelezers. In die benadering zal ook spraak een belangrijke rol spelen.
Koninklijke Visio is verheugd over deze promotie van Annemiek van Leendert. Over dit promotieonderzoek is ook een interview in NRC Handelsblad verschenen. Benieuwd?
Lees interview met Annemiek in NRC