Tijdens de jaarlijkse Nacht van de Nacht presenteerde dichter Hanneke Middelburg een bijzonder poëzieproject waarin duisternis, verbeelding en toegankelijkheid samenkomen. Middelburg werd door literair café De Geestgronden uitgenodigd om voor het evenement een gedicht te schrijven rond het thema "Kleur de nacht met woorden".
Woorden als kleuren in het donker
De dichter liet zich inspireren door de vraag hoe de nacht kan worden beschreven wanneer visuele waarneming ontbreekt. In een denkbeeldige duisternis verkende zij kleurflarden, tastende vingers en metaforen die het nachtelijke beeld verrijken. Naast het gedicht werd aan de deelnemende dichters gevraagd een beeldend werk te maken. Na diverse experimenten met materialen zoals schuurpapier, bubbeltjesplastic en stoffen, kwam Middelburg tot de conclusie dat alleen braille haar gedicht werkelijk voelbaar kon maken.
Braille brengt poëzie tot leven
Tijdens de voordracht op 25 oktober werd het publiek niet alleen getrakteerd op de gesproken poëzie, maar ook op zowel een gedrukte versie als een braille-uitgave van het gedicht. De aanwezigen reageerden enthousiast: braille voegt een fysieke dimensie toe aan poëzie, zelfs voor mensen die het schrift niet kunnen lezen.
Braille, ontwikkeld door de Fransman Louis Braille (1809–1852), is het wereldwijd gebruikte lees- en schrijfsysteem voor blinden en slechtzienden. Zijn geboortedag, 4 januari, wordt jaarlijks gevierd als Wereld Brailledag.
Samenwerking met Koninklijke Visio
Om de poëzie ook toegankelijk te maken voor mensen met een visuele beperking, zocht Middelburg samenwerking met Agnes Voets, ergotherapeut bij Koninklijke Visio in Goes. Daar kunnen blinden en slechtzienden braillelessen volgen en materiaal bestellen voor zelfstudie.
Gedichten terug te luisteren
De gedichten van Middelburg en haar collega-dichters zijn online terug te luisteren via de website van Literair café De Geestgronden. Bezoekers kunnen op de naam van een dichter klikken om de voordracht te horen.
Wie het gedicht van Middelburg in braille wil ontvangen, kan contact opnemen met Koninklijke Visio via agnesvoets@visio.org om de mogelijkheden te bespreken.
Over de Nacht van de Nacht
De Nacht van de Nacht is een jaarlijks landelijk evenement van de Natuur en Milieufederaties, waarbij in volledige duisternis activiteiten worden georganiseerd om aandacht te vragen voor lichtvervuiling en het belang van donkerte.
Blind
je vingers tasten de lucht af op stilteplooien
volgen vouwen van vloeiend fluweel,
het diepblauw voelt als lauwwarm water
waarin geluiden sissend oplossen als bruisballen
je leest de nacht met vingertoppen
die elke kleurbreuk herkennen in het kraken
van okergeel, het buigvermogen van oranjerode
randen die rafelen in het duistervlies
hoor je ultramarijn fluisteren als wuivend riet
verwelkom je de wind, tast tot je trilt
tot je nagels nerven trekken in een nacht
die kleurkloven open klauwt
alsof ergens iemand de dof gedempte donkerte
openschuift tot aan het randgeruis
vouwen lichtstralen zich rond je gezicht
spelen binnenbeelden blind af