Verdwalen in verhalen
“Als ik dit niet had gehad, zou ik niet weten wie ik ben,” vertelt Rana, oud-leerling van de Visio-school in Amsterdam en inmiddels student aan de UvA. Samen met Emre, ook oud-Visio-leerling en nu muziek- en dramadocent op diezelfde school, speelt zij in Personages – een bijzondere theatervoorstelling over een meisje dat blind is geworden en daardoor het verschil tussen fantasie en werkelijkheid niet meer weet. Voor Emre, die de toneelschool en het conservatorium heeft afgerond en nu zelf theatermaker is, is meedoen aan deze voorstelling vanzelfsprekend. “Ik kan me niet voorstellen dat theater maken er niet is.” Emre heeft minder dan 10% van zijn zicht, en Rana is aan één oog blind. Acteren, en dit theater, betekenen ontzettend veel voor hen. Zij kijken ook altijd naar de mogelijkheden, naar wat wél kan.
Een andere kijk op theater
Personages is gebaseerd op persoonlijke verhalen van de spelers en de twee theaterstukken “Zes personages op zoek naar een schrijver” en “Dokter Bernhardi”. De voorstelling vertelt het verhaal van Nourjan Hasan, die op 11-jarige leeftijd vanuit Syrië naar Nederland kwam en moest kiezen tussen blind worden of sterven.
Het verhaal wordt gespeeld door een diverse groep van goedziende, slechtziende en blinde acteurs. Zulke vertegenwoordiging is enorm zeldzaam in het theater. Deze voorstelling brengt daar verandering in. “Representatie is ontzettend belangrijk”, zegt Emre. “Je hoeft niet ziend te zijn om op het podium te staan. Het moet normaal worden dat mensen met een visuele beperking op zulke plekken te zien zijn.”
Acteren heeft veel positieve invloeden gehad voor Emre en Rana. Acteren hielp Emre om grip te krijgen op de werkelijkheid. “Om goed te acteren moet je heel goed weten hoe je zelf van binnen bent. Je bent een doorgeefluik van een groter verhaal en je ontdekt kanten van jezelf die je niet kende. Dat kan confronterend zijn, maar levert ook veel ontwikkeling op.” Ook Rana heeft zichzelf beter leren kennen dankzij acteren. Ze ging van een verlegen meisje, naar een zelfverzekerd iemand, óók op het podium.
Mini-samenleving op het podium
De cast bestaat uit een mix van goedziende, slechtziende en blinde mensen, sommigen professioneel, anderen voor het eerst op het podium. Deze diversiteit wordt met open armen ontvangen, en juist opgezocht. “Diversiteit brengt zoveel. Het is het leukste wat er is,” vertelt Margot. “Er ontstaat een soort mini-samenleving met mensen van verschillende achtergronden. Samen zoek je naar het moment, naar het nu. Dan gebeuren er onvoorspelbare dingen. Iedereen wordt serieus genomen.” In deze veilige omgeving wordt veel geïmproviseerd. “Een voorbeeld is een blinde man. Hij improviseert overal tussendoor, hij voelt aan wat kan. Dat is wat je opzoekt. Dat mensen intuïtief dingen uitproberen en doen wat goed voelt.”
De stichting achter het stuk
De voorstelling komt tot stand dankzij Achterdeberg Producties. Deze stichting is opgericht door Margot Zwiers, docent drama, Nederlands en filosofie aan de Visio-school in Amsterdam. De stichting ontvangt subsidie van het Fonds Cultuurparticipatie, en werkt samen met Internationaal Theater Amsterdam. Achterdeberg heeft een eigen Academie. Personages is vanuit die Academie gemaakt.
Wat begon in de gymzaal van de school, is uitgegroeid tot iets veel groters. Het doel: mensen met een visuele beperking de kans geven om ervaring op te doen met theater, zodat zij mogelijk door kunnen stromen naar een theaterschool. Bij de projecten van de stichting draait het om motivatie. Een auditieproces is er niet. “Met de juiste motivatie kan iedereen spelen,” benadrukt Margot. “Ervoor gaan is echt het belangrijkst.”
Obstakels: niet wat je verwacht
De grootste uitdagingen hadden met allesbehalve visuele beperkingen te maken. “Het lastigste is als iemand geen motivatie heeft,” vertelt Margot. “Of om professioneel om te gaan met leerlingen die ook je mede-acteurs zijn,” voegt Emre toe. Deze mix van mensen maakt sneller contact met elkaar dan een groep mensen zonder visuele beperking. Er wordt veel nadruk gelegd tijdens de repetities op verkennen. Verkennen van de ruimte, verkennen van elkaar en het maken van contact.
Theater dat verschil maakt
Personages is een voorstelling die je écht raakt. Het doet iets met je intuïtie, met je deonderbuikgevoel. Een voorstelling als deze heb je gegarandeerd nog niet eerder gezien. Wil je deze bijzondere voorstelling zelf ervaren? De voorstelling is nog te zien in Eindhoven op 1 oktober en in Amsterdam op 25 oktober. Bekijk de trailer van Personages hier: Personages trailer
Kijk voor tickets op Personages — De Achterdeberg Academie | Visio Amsterdam | El Mo Collective | Parktheater Eindhoven
