De eerste week van oktober staat altijd in het teken van toegankelijkheid, daarover later meer. Een aparte tak binnen Visio richt zich echter volledig op toegankelijkheid. Roy Kleise is onlangs begonnen bij Visio Zicht op Toegankelijkheid (VZoT). Hiervoor werkte hij 11 jaar als ergotherapeut, ook bij Visio. In dit interview vertelt hij meer over zijn werk: “Ik leerde mensen te manoeuvreren door een ontoegankelijke wereld. Nu probeer ik de wereld toegankelijker te maken.”
Wat is Visio Zicht op Toegankelijkheid?
Het uitgangspunt is “Design for all”. Dat houdt in: ontwerpen en bouwen voor een inclusieve samenleving. Optimale toegankelijkheid wordt gerealiseerd door de juiste samenhang tussen een aantal onderdelen, zoals licht en verlichting, kleur en contrast, reflecties, materiaalgebruik, inrichting, routing en bewegwijzering. VZoT adviseert bij het aanbrengen van deze juiste samenhang.
Nederland heeft in 2006 het VN-verdrag handicap ondertekend. In 2016 is het geratificeerd, wat betekent dat mensen met een beperking recht hebben op deelname aan de maatschappij. Wat Roy betreft is dit logisch en zou het eigenlijk niet in een verdrag hoeven staan. Helaas is de werkelijkheid anders. Na het ratificeren van het verdrag was er wel een intentie om de samenleving aan te passen, maar geen urgentie. Nadat de overheid elke gemeente in Nederland verplicht heeft om aan de slag te gaan met een lokale inclusieagenda zijn er stappen gezet. Toch valt het nog niet mee. Hoe zorgt een gemeente ervoor dat de gemeente toegankelijk is voor de gehele samenleving? Roy: "Visio Zicht op Toegankelijkheid kan bijvoorbeeld helpen via een kwaliteitstraject dat we aangaan met gemeentes. We houden dan drie bijeenkomsten om ze te coachen om te komen tot een inclusieagenda die niet alleen netjes is op papier, maar ook echt wordt uitgevoerd. Het project heet Van inclusie naar prestatie."
Hopelijk binnen 10 jaar overbodig
"Ons streven is om zoveel mogelijk makers van onze samenleving toegankelijkheidskennis over te dragen zodat wij onszelf overbodig maken. Het kan niet zo zijn dat er een aparte tak zoals VZoT is die toegankelijkheidskennis heeft. Die kennis moet de wereld in en moet vanzelfsprekend worden meegenomen in het ontwerpproces. En natuurlijk is onze kennis heel specifiek. Wellicht zal er altijd een klein team zijn met zeer gespecialiseerde kennis. De ontwikkelingen gaan ook snel, denk bijvoorbeeld aan verlichting. Nu is echter het uitgangspunt die jonge gezonde man. Er moet een verschuiving plaatsvinden naar "design for all".
We ontwikkelen momenteel kennismodules voor architecten en bouwkundigen. Daarmee zorgen we ervoor dat zij vanaf het begin inclusief kunnen gaan ontwerpen. Dat is belangrijk en scheelt enorm in de kosten. Achteraf aanpassen is altijd duurder. Dat is ook de boodschap die we meegeven aan opdrachtgevers zoals beleidsadviseurs toegankelijkheid of inclusieambtenaren."
Breed palet
"We zijn niet alleen bezig met gemeenten en de gebouwde wereld. Voor de digitale wereld willen we eigenlijk hetzelfde. We werken trouwens niet alleen voor gemeenten. Ook werken we veel voor bijvoorbeeld (oog)ziekenhuizen en instellingen voor ouderen. Maar onlangs zijn we ook een schouw gaan doen op een atletiekbaan. Daar zijn vele verbeteringen mogelijk om de club toegankelijker te maken."
Samenwerking
"Dit alles doen we niet alleen. We werken veel samen met Stichting Accessibility, de Robert Coppes Stichting, Oogvereniging en de Maculavereniging. Achmea bieden wij bijvoorbeeld inzichten op het gebied van visuele toegankelijkheid en dat thema inbedden in de visie op levensloopbestendige woningen."
Week van de Toegankelijkheid
In de Week van de Toegankelijkheid van 2 tot en met 7 oktober is VZoT spreker op een seminar dat door de TU Eindhoven georganiseerd wordt vanuit het netwerk fysieke toegankelijkheid in het onderwijs. Het is erg belangrijk dat er geen belemmeringen zijn om te studeren. Verder geven we in deze week een ervaringssessie en kennisoverdracht aan de wethouders van gemeente Barneveld geven. Deze sessies zijn belangrijk om bewustzijn te creëren. Lees alles over de activiteiten op de site van de Week van de Toegankelijkheid.
Wat kan een slechtziend of blind persoon zelf doen om de wereld toegankelijker te maken?
"Maak zoveel mogelijk mensen bewust van de mogelijkheden om de wereld toegankelijker te maken. Informeer bijvoorbeeld platforms voor gehandicapten in de buurt over hoe VZoT kan helpen. Ervaart u een probleem? Een eerste stap kan zijn om dit kenbaar te maken bij uw gemeente of organisatie en aan te geven dat VZoT kan adviseren." Roy wil de lezer tot slot het volgende meegeven: 'Maak zoveel mogelijk mensen bewust van het feit dat de omgeving toegankelijker kan worden en wijs organisaties op VZoT voor gedegen advies."
Gouden graal
We sluiten dit verhaal af met een mooi voorbeeld waaruit blijkt wat VZoT in de praktijk kan betekenen voor mensen. Zij hebben toen Stichting de Rozelaare bijgestaan in hun nieuwbouwproject De Irishof voor bewoners met een visuele en verstandelijke beperking. Lees hoe toegankelijkheid het wonen en welbevinden van de bewoners in positieve zin heeft bevordert in het artikel Kennis en advies toegankelijkheid vormt de gouden graal.