Paralympisch wielrenner Tristan Bangma is ambassadeur van de Multisportdag voor iedereen met een visuele beperking op zaterdag 16 december in Apeldoorn. Tristan is 26 jaar oud, geboren in Donkerbroek (Friesland) en tegenwoordig woonachtig in Apeldoorn, dicht bij de wielerbaan. In 2012 is zijn talent voor wielrennen ontdekt op een talenten dag. In de jaren daarna heeft hij zich snel ontwikkeld. We spraken Tristan in aanloop naar de Multisportdag. Hoe is hij met wielrennen begonnen? Welke doelen heeft hij? Waar is hij het meest trots op? Wat is zijn advies aan iedereen met een visuele beperking die graag wil sporten? Lees snel verder!
Na vele onderzoeken is bij Tristan op zijn achtste Opticus Atrofie geconstateerd. Dit betekent dat zijn oogzenuwen zijn beschadigd, waardoor waargenomen beelden niet snel en goed genoeg door het oog worden doorgegeven naar de hersenen. Zijn zicht was toen maar (weglaten) 25%, inmiddels is dit verslechterd tot 1%. Tristan heeft al vanaf zijn jeugd een grote passie voor sport en heeft altijd geroepen dat hij topsporter wilde worden.
Vroeger zat hij op korfbal en op zondagen fietste hij met zijn vader op de mountainbike in het bos. Door zijn visuele beperking dacht hij dat het niet meer mogelijk was om topsporter te worden. Samen met zijn vader zocht hij altijd naar oplossingen. In 2010 is hij begonnen met tandemwielrennen. “Ik werd lid van de wielervereniging in Drachten en deed mee met reguliere clubtrainingen. Dat is het voordeel van wielrennen; “het hoeft niet op een speciale locatie”.
Paralympische Talent dag
Na twee jaren samen met zijn vader op de tandem gefietst te hebben wou Tristan meer. Daarom ging hij in 2012 naar een paralympische talenten dag van NOC*NSF. Daar werd zijn talent voor wielrennen ontdekt. Hij mocht bij enkele baantrainingen van de nationale selectie aansluiten. De bondscoach van het paracycling was enorm enthousiast en zag het wel zitten. Hij werd opgenomen in de nationale selectie, ging mee op trainingskampen, reed wedstrijden en vervolgens ook nationale kampioenschappen, EK’s en WK’s en deed mee met de Paralympische Spelen in Rio de Janeiro (2016) en Tokio (2021).
Rol van sport in dagelijks leven
Op dit moment staat zijn hele leven in het teken van sport. Alles ademt sport. Hij let op zijn voeding, traint elke dag, is druk met het optimaliseren van zijn materialen en heeft een mooi team om zich heen gebouwd. Alles moet perfect zijn. Af en toe is hij aan het studeren.
Sport heeft hem gevormd als mens. Vroeger was hij een wat onzekere jongen (soms nog steeds wel), maar hij heeft geleerd om zekerder te zijn in allerlei situaties, keuzes te maken en zijn mening te geven. “Ik weet wat goed is voor mezelf”. “Daarnaast heeft sport mij laten inzien dat ik alles kan, dat er altijd kansen zijn en dat geen uitdaging te groot is. Dat is zo mooi aan de sport. Iedereen kan sporten, met of zonder beperking. Het zorgt voor voldoening, energie, nieuwe energie. Sport verbindt, mensen komen samen, helpen elkaar; ook in het dagelijks leven. Door sport ben ik ruimdenkender geworden.” Ook heeft de sport hem een hele speciale band met zijn vader gegeven. Elk jaar gaat hij op fietsvakantie met zijn vader.
Drempels en uitdagingen
Wanneer hem wordt gevraagd of hij drempels en uitdagingen ervaart, zegt hij: “Eigenlijk ervaart iedereen in het leven drempels, uitdagingen en tegenslagen, ik dus ook. Deze uitdagingen en drempels zorgen ervoor dat je uiteindelijk sterker en succesvoller kan zijn”. Zelf heeft hij altijd veel om hulp gevraagd. Dit begon al vroeg met allerlei praktische dingen als wegbrengen, op het station het perron vragen. “Dit vond ik in het begin lastig en heb ik moeten leren”. Daarbij vond hij het wel belangrijk om alles eerst zelf te proberen, en als het niet lukt samen kijken hoe het wordt opgelost.
Studie en presentaties
Tristan studeert Bedrijfseconomie aan de LOI, dit kan hij mooi in zijn eigen tempo naast zijn topsportcarrière doen. Daarnaast geeft hij presentaties aan bedrijven, organisaties of op scholen (speciaal en regulier onderwijs), waarin zijn levensverhaal en acceptatie van zijn visuele beperking naar voren komt. Tristan heeft ups en downs gekend. Vanaf zijn achtste nam zijn zicht steeds verder af. Als puber was het soms best ingewikkeld te moeten accepteren dat je steeds meer hulpmiddelen nodig had.
In zijn presentaties wil hij mensen meegeven dat er bij moeilijke momenten altijd lichtpuntjes zijn. “Geloof in je eigen kracht om uiteindelijk succes te hebben”. En de vervolgvraag ‘Hoe blijf je aan de top?’. Zijn weg was niet altijd vlekkeloos, inmiddels heeft hij geleerd dat tegenslag nodig is om tot betere prestaties te komen. En daarbij: Je kunt zoveel meer dan je zelf denkt. Dit heeft hij zelf ondervonden, maar geldt voor iedereen.
Tristan heeft veel ambities. Het eerstvolgende doel is goud winnen (3x) op de Paralympische Spelen van Parijs, 2024. Daarnaast heeft hij de ambitie om de sport verder op de kaart te zetten en zijn verhaal te delen.
Tips aan sporters en verenigingen
Zijn tips voor mensen met een visuele beperking die nu niet sporten en wel willen sporten: “Probeer geen drempel(s) te zien of te ervaren, ook al zijn die er voor jouw gevoel wel. Vraag mensen om hulp, want er zijn altijd mensen die je willen helpen. Anderen kunnen niet voelen wat jij voelt, dus geef het vooral aan. Iedereen kan op zijn/haar niveau lekker gaan sporten.”
Zijn tips voor verenigingen om mensen met een visuele beperking uit te nodigen: “Als het om tandemfietsen gaat, kan het heel makkelijk zijn. Eigenlijk kun je al meefietsen bij reguliere verenigingen. Stap naar een wielervereniging toe en vraag of je mee mag trainen!” En bij andere sporten? Ga met elkaar in gesprek. Stel vragen aan elkaar. Dat helpt om samen tot passend aanbod te komen. “Mijn visuele beperking is niet de visuele beperking die iemand anders heeft”.
“Pas als je het probeert, weet je of het bij je past”
Tristan vindt multisportdagen een goed initiatief en een mooie gelegenheid om kennis te maken met verschillende sporten. Zijn advies: Kom vooral naar de multisportdag om te ervaren en ontdekken wat er allemaal is, welke mogelijkheden er zijn en om sporten uit te proberen. “Pas als je het probeert, weet je wat het is en of het bij je past”. Via de website van Zichtbaar Sportief vind je meer informatie over de multisportdag:
www.zichtbaarsportief.nl/multisportdag-apeldoorn/.
Waar ben je het meest trots op?
Tot slot vragen we Tristan waar hij het meest trots op is. Hij is het meest trots op zijn proces en gouden plak bij de Paralympische Spelen in Rio de Janeiro (2016) en Tokio (2020). Zijn tijd in Tokio was onder de vier minuten. Daarnaast is hij trots op hoe hij in het leven staat, ruimdenkend en vrij. Je kunt alles als je dat zelf wilt. Dit heeft hij geleerd van het fietsen.
MTC Apeldoorn
Het MTC Apeldoorn is een initiatief van de Gelderse Sportfederatie en Gehandicaptensport Nederland.
De trainingen worden op de FSG Campus in Apeldoorn georganiseerd. Op dit moment wordt er judo training gegeven en de voorbereidingen voor goalball trainingen zijn in volle gang. Er worden in de komende tijd meer sporten toegevoegd aan het programma, zodat het een centrum wordt waar veel sportdisciplines samenkomen. Als sporter tussen de 12 en 35 jaar kan je je gratis aanmelden en meedoen met de verschillende trainingen. Zo ontwikkel je je breed op sportief gebied en ontdek je welke sport het beste bij jou past. Hierin word je begeleid door trainers die deskundig zijn in het begeleiden van sporters met een visuele beperking. Ze zijn hierin geschoold én hebben ervaring! Voor meer informatie: kijk op
www.zichtbaarsportief.nl/mtcapeldoorn of mail naar
mtcapeldoorn@zichtbaarsportief.nl.
Het MTC wordt officieel geopend op zaterdag 16 december, voorafgaand aan de multisportdag voor mensen met een visuele beperking in Apeldoorn.
Meer informatie