door Annemiek van Munster
Een gefronste blik of deelnemers die een belangrijk bord voorbijlopen: voor kijkers van Wie is de Mol? zijn dit de essentiële aspecten die dit succesprogramma zo verslavend spannend maken. Maar wat als je dit niet kunt zien? Dan kun je audiodescriptie oftewel beeldbeschrijving inschakelen, bijvoorbeeld via de app Earcatch. Zo kunnen mensen met een visuele beperking WIDM beter volgen en zich helemaal inleven.
Ik ben zelf slechtziend en enthousiast dat dit razend populaire programma eindelijk goed toegankelijk is gemaakt: nu kan ik écht meedoen met het spel! Ik word erbij betrokken en ik voel me serieus genomen. Daarom pleit ik ook voor het toegankelijk maken van een groter én gevarieerder televisieaanbod met audiodescriptie.
De hedendaagse maatschappij streeft naar inclusie, en toegankelijke televisie voor IEDEREEN is daar een onmisbaar onderdeel van.
Nederland telt ongeveer 350.000 mensen met een visuele beperking voor wie televisie "kijken" geen vanzelfsprekendheid is. Met audiodescriptie (AD) worden alle visuele elementen beschreven in de pauzes tussen de dialogen door. Hierdoor kunnen blinde en slechtziende mensen programma’s niet alleen beter begrijpen, maar ook daadwerkelijk intensiever beleven.
Als je beelden vaag of helemaal niet ziet, ontgaat je veel informatie. Voor de jubileumeditie van WIDM beschrijft Marlijn Weerdenburg juist die onuitgesproken handelingen die bijdragen aan het ontrafelen van de grote vraag: Wie is de Mol? Mensen met een visuele beperking worden nu echt het mysterie ingetrokken. Betekenen de kleuren van de auto iets? Nikkie keek als enige om, is dat verdacht? Blinde en slechtziende mensen krijgen nu een eerlijkere kans in het spel en worden hiermee gelijkwaardigere "tegenspelers".
Audiodescriptie is voor blinde en slechtziende mensen wat een doventolk of ondertiteling is voor dove en slechthorende mensen. Inmiddels wordt 95% van de programma’s van de NPO ondertiteld. Fantastisch natuurlijk, maar dit staat in schril contrast tot het handjevol programma’s dat jaarlijks wordt voorzien van audiodescriptie.
Om Nederlandse televisie toegankelijker te maken zou de overheid bepaalde voorwaarden in de Mediawet kunnen opnemen waardoor het verplicht wordt een groter en ook een gevarieerder AD-aanbod te realiseren. Met meer uren audiodescriptie per week op tv kun je als blinde of slechtziende eindelijk ook meepraten over Heel Holland Bakt of Boer zoekt Vrouw. De kneuterigheid van de gebakjes uit Heel Holland Bakt of de blozende boer met zijn ongemakkelijke potentiële boerinnen lijken onbelangrijke details, maar dragen voor een groot deel bij aan het succes. Als blinde of slechtziende mis je dus de magie waar heel Nederland voor in katzwijm valt. Sterker nog, hierdoor mis je de aansluiting en verbinding met je ziende omgeving. Audiodescriptie zorgt ervoor dat blinde en slechtziende mensen hun televisie-ervaring kunnen delen met anderen en mee kunnen doen aan het gesprek van de dag.
Naar mijn mening is audiodescriptie niet alleen nodig voor de grote en bekende series of entertainmentformats, maar ook een absolute must voor actualiteitenprogramma’s. Natuurlijk kan een presentator vertellen over aanslagen, maar door de beschrijving van een weggevaagde basisschool en angstige kinderen die met grote ogen naar deze verschrikkingen kijken, komt dit nieuws – hoe afschuwelijk ook – echt binnen. Een beeld zegt meer dan duizend woorden, maar als je het beeld niet kunt zien ben je als blinde of slechtziende al zielsblij met twintig woorden.
Vergis je niet, een beschrijving van iets wat voor ziende mensen vanzelfsprekend is, betekent voor blinde en slechtziende mensen meedoen, meetellen, serieus genomen worden en gezien worden. Zo zorgt audiodescriptie ervoor dat blinde en slechtziende mensen een gelijkwaardigere positie krijgen binnen onze maatschappij. En dat start met zoiets simpels als Wie is de Mol?.
Bekijk de teaser-promo van WIDM met audiodescriptie.