Marleen de Man werd slechtziend en ziet nu minder dan vijf procent van wat ze ooit zag. Desondanks maakt ze prachtige beelden en foto’s.
Door Annelies van der Woude in het Eindhovens Dagblad.
Alsof je een galerie bezoekt, een beeldentuin: zowel het huis als de tuin van Marleen de Man (1949) uit Eindhoven staan vol met grote en kleine keramische werken: bustes, schalen, dieren. Aan de muur hangen abstracte foto’s, zoals een groot werk in de hal. “Die heb ik ook gemaakt, met een speciale techniek in het donker waarbij je schildert met licht”, glimlacht Marleen, “kijk gerust even rond, dan zet ik vast koffie.”
Aan Marleens ogen zie je niets opmerkelijks en ze beweegt zich makkelijk door huis, want met haar gezichtsveld is niets mis. Toch ziet ze nog geen vijf procent van wat ‘gewone’ mensen zien. “Tien jaar terug, toen ik als telefoniste en receptioniste bij Daf werkte, grapten mijn collega’s dat het echt wel tijd werd voor een brilletje, want ik kon de kentekenplaten van de auto’s op de parkeerplaats niet meer lezen. De oogarts constateerde bij mij Macula Degeneratie(MD), een oogaandoening waardoor het vermogen om details te zien sterk afneemt. Het probleem zit niet in de lens, maar in het netvlies achter in de oogbol, in de gele vlek .”
Computercursus voor blinden en slechtzienden
Marleen trof samen met haar man allerlei voorbereidingen, werd lid van de MD-Verening en begon maandelijks het Macula café te bezoeken in Eindhoven. “Ik leerde blind typen en volgde - op aanraden van een tachtigjarige bezoeker van het Macula café - een computercursus voor blinden en slechtzienden. ‘Zonder computer ben je straks nergens meer’, zei hij tegen mij. En daar heeft hij wel gelijk in gekregen.”
Toen ze na een paar maanden merkte dat haar zicht - als bij lachspiegels - vervormde, ging ze opnieuw naar de oogarts. Die kon niets ontdekken en verwees Marleen door naar het Radboud Ziekenhuis in Nijmegen. “In juli 2008 zag ik nog maar 45 procent en kreeg ik te horen dat ik geen auto meer mocht rijden. Dat trof mij enorm, alles deed ik altijd zelf. Vanaf dat moment ben ik gaan fietsen en dat doe ik nog steeds. Het gaat goed zolang ik niet alleen maar naar het fietspad kijk. Ik ben nog nooit gevallen.” Dat ze haar kleinkinderen niet kan voorlezen vindt ze heel moeilijk. “Dat zou ik zo graag doen”, zegt ze. Daarentegen heeft ze nog nooit zoveel boeken verslonden sinds ze niet meer kan lezen: tijdens de afwas, in de trein, wandelend. “Wist je dat Adriaan van Dis zijn boeken zelf voorleest? Fantastisch hoor die luisterboeken.”
Passie voor keramiek
In 2009 werd bij Marleen Stargardt ontdekt, een erfelijke oogziekte die hoogstzelden voorkomt. Ze moest stoppen met werken. Met hulp en technische aanpassingen van Visio, een organisatie voor slechtzienden en blinden, bleek ze nog veel wél te kunnen en hoefde zij haar grote passie, keramiek, niet op te geven. Met een loepbril en een beeldschermloep kan ze bijvoorbeeld details uitvergroten. Daarnaast is ze gaan experimenteren met andere technieken die grover werk met klei mogelijk maken. Inspiratie doet ze op tijdens de reizen naar verre landen, samen met haar man.
“Ik heb buiten twee beelden staan, zebra’s. Wil je die streepjes glazuren dan moet je wel drie keer over hetzelfde streepje gaan, dat zie ik niet. Wat ik nu heb bedacht is een zebra van witteklei, waarover ik zwarte klei heen heb gezet. Daarna ben ik stukjes zwarte klei gaan weghalen. En dat lukte wel.”
Fotograferen met visuele beperking
Marleen bleef ook tuinieren, fotograferen en zingen. “Zingen doe ik nu bij een koor dat optreedt zonder bladmuziek. En fotograferen doe ik samen met een aantal andere slechtzienden onder begeleiding van een docent die ons speciale fotografische technieken leert. En we maken uitstapjes met de trein. “Dan hebben we veel bekijks hoor, met onze camera’s, blindenstokken, verrekijkers en speciale brillen.”
Mensen met een visuele handicap hoeven niet te verpieteren, vindt ze. In het Macula café organiseert Marleen daarom met twee andere dames iedere laatste dinsdagmiddag van de maand een lezing of demonstratie waar oogartsen en leveranciers van hulpmiddelen laten zien wat allemaal nog mogelijk is.
Externe link